شوره ورق گالوانیزه چیست؟ روش و راهکار های رفع و جلوگیری از شوره ورق گالوانیزه

شوره ورق گالوانیزه یکی از بزرگترین معضلاتی است که در مدت زمان انبار داری آن اتفاق می‌افتد. احتمال وقوع این مشکل در محیط‌های بسته و بدون تهویه هوا یا مرطوب بیشتر است. شوره ورق گالوانیزه باید هرچه سریع‌تر برطرف شود، چرا که علاوه بر ظاهر، بر کیفیت ورق نیز اثر می‌گذارد و باعث کاهش میزان مقاومت آن در برابر خوردگی خواهد شد. در این مقاله در آراد آهن به صورت مفصل در مورد این پدیده صحبت خواهیم کرد. علت‌ها، روش‌های پیشگیری و راهکارهای رفع آن را بررسی می‌کنیم. پس با ما همراه باشید. 

شوره سفید ورق گالوانیزه چیست؟

ورق گالوانیزه، نوعی ورق فولادی است که با یک لایه از عنصر روی پوشش دهی می‌شود .تا در برابر خوردگی و رطوبت مقاومت بالایی داشته باشد. از روش‌های مختلفی برای گالوانیزاسیون ورق استفاده می‌شود. اگر بعد از اعمال پوشش، ورق گالوانیزه در محیط‌های بسته و مرطوب انبار شود، به احتمال زیاد شوره ورق گالوانیزه روی آن ایجاد می‌شود. این شوره حاصل فعالیت شیمیایی پوشش ورق با هیدروکسید (OH) است که باعث اکسید فلز روی خواهد شد. این اکسید خود را به شکل لکه‌های سفید رنگی نشان می‌دهد که آن را شوره ورق گالوانیزه می‌گویند. این شوره اگر در مدت زمان مشخصی برطرف نشود، تغییر رنگ می‌دهد و سیاه، قرمز یا قهوه‌ای خواهد شد.

علت پدیده شوره سفید چیست ؟

اگر ورق گالوانیزه در محیطی قرار گیرد که گردش هوای آزاد در آن وجود نداشته باشد یا هوا دارای رطوبت بالایی باشد، احتمال تشکیل شوره سفید روی آن بسیار است. در این محیط‌ها میزان پایین اکسیژن و دی اکسید کربن باعث خشک نشدن سطح ورق خواهد شد و ورق خیس به شدت واکنش پذیر است و با هیدوکسید وارد واکنش می‌شود. این واکنش خود را به شکل شوره سفید نشان خواهد داد. به طور کلی وجود هر گونه رطوبتی روی ورق که به سرعت خشک نشود می‌تواند عامل اصلی این شوره باشد، به خصوص اگر مدت زمان زیادی از تولید ورق نگذشته باشد.

شوره ورق گالوانیزه چند نوع دارد ؟

شوره ورق گالوانیزه را براساس مدت زمانی که از تشکیل آن گذشته، وسعت و  دیگر عوامل به انواع مختلفی دسته بندی می‌کنند.همان طور که می‌بینید نام گذاری دقیقی برای انواع شوره ورق گالوانیزه انجام نشده است و معیارهایی که برای آن مشخص می‌شوند، کاملاً حدودی و تقریبی هستند.

آیا شوره سفید می تواند خطرناک باشد؟

شوره ورق گالوانیزه می‌تواند در مدت زمان کوتاهی نه تنها پوشش گالوانیزه آن را از بین برده و ورق را در برابر خوردگی و رطوبت آسیب پذیرکند، بلکه حتی در صورت بی‌توجهی می‌تواند فولاد ورق را هم متخلخل کرده و به طور کلی ورق را بلااستفاده کند. به دلیل آسیب‌های فراوان باید به محض ایجاد این شوره و مشاهده‌ی آن نسبت به رفع آن در کوتاه‌ترین زمان ممکن اقدام کرد تا از پیشروی شوره جلوگیری کرد.

آسیب و مضرات شوره سفید

مضرات شوره سفید برای ورق عبارتند از:

• شوره ورق به مرور زمان می‌تواند پوشش عنصر روی را که بر سطح ورق نشسته، خورده و از بین ببرد و در صورتی که برای رفع آن‌ها اقدامی نشود، در مدت زمان نه چندان زیادی می‌تواند کل لایه‌ی گالوانیزه را از بین ببرد. این امر باعث خواهد شد که ورق به شدت خورنده، شکننده و آسیب پذیر شود.
• در صورتی که شوره ایجاد شده کنترل نشود؛ حتی، می‌تواند سطح ورق را سوراخ و آن را غیرقابل مصرف و استفاده کند.
• یکی دیگر از مضرات شوره سفید این است که وجود آن باعث ایجاد ناهمواری و رسوب روی ورق می‌شود و این امر خود خشک شدن سطح ورق را زمانبر می‌کند و باعث تشدید این شرایط خواهد شد.
• شوره ورق رطوبت و کلر را از محیط اطراف جذب کرده و خود را در سطح و عمق ورق گسترش می‌دهد.

کدام قسمت های ورق گالوانیزه بیشتر در معرض شوره هستند؟

در تمامی سطح ورق امکان مشاهده شوره ورق گالوانیزه وجود دارد؛ اما، این پدیده بیشتر گوشه‌‌ها و درزهای ورق را درگیر می‌کند. همچنین اگر نواحی مشخصی از ورق به یکدیگر چسبیده باشند، به صورتی که هوا از میان آن‌ها عبور نکند، احتمال ایجاد شوره در آن‌ها بسیار زیاد است.

چگونه شوره سفید ورق گالوانیزه را می توان از بین برد؟

برای از بین بردن شوره ورق گالوانیزه می‌توان از راه‌های زیر استفاده کرد:

• در صورتی که شوره هنوز پیشروی نداشته و بسیار خفیف است، به راحتی با در معرض هوا قرار دادن ورق نه تنها می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد، بلکه می‌توان به از بین رفتن خود به خودی آن هم امیدوار بود.
• در صورتی که شوره تا حد نسبی پیشرفت داشته، می‌توان از یک برس سخت و سیمی کمک گرفت و این شوره‌ها را تراشید. دقت داشته باشید که کشیدن برس سیمی بر روی ورق لایه گالوانیزۀ آن را نیز از بین می‌برد. پس تنها برس را روی نقاط درگیر بکشید و پس از اتمام این مرحله، نقاط برس کشیده را دوباره با عنصر روی پوشش دهید و لایه گالوانیزه آن را ترمیم کنید.
• اگر شوره پیشروی چندان زیادی نداشته می‌توان از اسیدهای ضعیفی مثل سرکه سیب نیز برای زدودن آن استفاده کرد؛ اما، در مواردی که شوره زیادی سطح ورق را درگیر کرده باید به سراغ اسیدهای قوی‌تری رفت. اسید سولفوریک ۸ درصد برای این کار مناسب به نظر می‌رسد. البته فراموش نکنید که بلافاصله بعد از اسیدشویی، سطح ورق‌ها را بشویید تا اسیدی روی آن باقی نماند و سپس سطح ورق را کاملا خشک کنید.
• در موارد جدی‌تر استفاده از روش‌های مکانیکی چون: ماشین‌کاری، صیقل کاری و تراشکاری توصیه می‌شود.
• قرار دادن ورق در مخازنی از مواد شیمیایی مثل: ترکیب دی کرومات سدیم ۵ درصد و اسید سولفوریک ۸ درصد می‌تواند شوره را از بین ببرد و آن را احیا کند. به این عملیات زنگبری گفته می‌شود.

چند راهکار برای جلوگیری از ایجاد شوره ورق گالوانیزه

به صورت صددرصد نمی‌توان جلوگیری شوره ورق گالوانیزه کرد؛ اما، با این وجود استفاده از راهکارهای زیر می‌تواند تا حد زیادی از سرعت و شدت این مسئله بکاهد:

• اولین اقدام فراهم کردن شرایط انبار است. محیطی که به منظور انبارداری ورق‌های گالوانیزه انتخاب می‌کنید باید دارای تهویه مناسب باشد و هیچ رطوبتی در آن وجود نداشته باشد.
• از قرار دادن ورق گالوانیزه در پلاستیک یا در تماس با آن حتی در مدت زمان کوتاه نیز جدا خودداری کنید.
• باید برای خشک ماندن فضای انبار، از تجمع آب یا نشت رطوبت و نم روی دیواره‌های انبار جلوگیری کنید. توصیه می شود که کف انبار به صورت دقیق زهکشی شود تا در کمترین زمان ممکن آب را خارج کند.
• حتی باید از قرار دادن ورق گالوانیزه روی خاک یا چمن نیز اجتناب کرد، چرا که باعث نم کشیدن خواهد شد.
• جریان هوا روی سطح ورق گالوانیزه باید برقرار باشد و حتی باید به وجود گرد و خاک روی آن که می‌تواند مانعی برای این امر باشد، حساس باشید و به صورت مرتب گرد و خاک نشسته روی ورق را با دستمالی خشک پاک کنید.
• یکی دیگر از راه‌های جلوگیری شوره ورق گالوانیزه این است. که شرایط را به گونه‌ای برنامه ریزی کنید که نیاز به انبارداری طولانی مدت ورق گالوانیزه نداشته باشید و فراموش نکنید که حداکثر زمانی که می‌توان یک ورق گالوانیزه را انبار کرد، ۶ ماه است.

جمع بندی:

ورق‌های گالوانیزه به منظور افزایش مقاومت در برابر رطوبت و خوردگی و نیز افزایش طول عمر با یک لایه از عنصر روی پوشانده می‌شوند. در صورتی که بعد از انجام این عمل که به گالوانیزاسیون معروف است. ورق در شرایط نامناسبی مثل محیط‌های مرطوب و بسته انبار داری شود. احتمال اینکه عنصر روی خشک نشده با هیدروکسید وارد واکنش شده و لکه‌های سفید رنگی را بر سطح ورق به وجود آورند، بسیار زیاد است. به این لکه‌ها شوره ورق گالوانیزه گفته می‌شود.

این شوره باید بلافاصله بعد از مشاهده شدن برطرف شود. در غیر این صورت لایه گالوانیزه یا حتی فولاد ورق را می‌خورد و از بین می‌برد. به همین دلیل باید با راه‌های پیشگیری از ایجاد این شوره مثل: فراهم آوردن شرایط انبارداری و روش‌های از بین بردن آن مثل برس کشی، اسید شویی و … آشنا بود.