تیرآهن هاش سبک و سنگین( تفاوت‌ها، کاربردها و نکاتی که باید بدانید)
تیرآهن هاش یکی از پرکاربردترین انواع تیرآهن‌های موجود است و علت نام‌گذاری این تیرآهن به نام هاش، شکل “H” مانند آن است. تیرآهن H در مقایسه با تیرآهن استاندارد یا معمولی دارای بال‌هایی با ضخامت بیشتر است و نسبت اندازه بال و جان این تیرآهن تقریباً 1 می‌باشد.
این ویژگی‌ها باعث شده‌اند که تیرآهن هاش در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی، به‌ویژه در سازه‌های سنگین و صنعتی، کاربرد فراوانی داشته باشد. در این مقاله قصد داریم تا به بررسی تفاوت تیرآهن‌های هاش سبک و سنگین پرداخته و ویژگی‌ها، کاربردها، مزایا و معایب آن‌ها را مورد تحلیل قرار دهیم.
مراحل تولید تیرآهن هاش
ساختمان‌سازی یکی از صنایع حساس است که به طور مستقیم با جان انسان‌ها سروکار دارد. به همین دلیل، انتخاب مصالح ساختمانی با کیفیت بالا امری ضروری است. در این میان، تیرآهن‌ها یکی از اجزای اساسی در ساخت اسکلت‌بندی ساختمان‌ها محسوب می‌شوند. استفاده از تیرآهن با کیفیت بالا، ایمنی سازه را تضمین می‌کند و ساختار کلی ساختمان را مقاوم‌تر می‌سازد.
در روش ساخت تیرآهن هاش، شمش آهنی به کوره وارد می‌شود تا به دمای 1100 درجه سانتی‌گراد برسد. در این دما، شمش ذوب شده و تحت فشار غلتک‌ها به شکل دلخواه درمی‌آید. سپس در مرحله نورد، شکل و ضخامت تیرآهن تنظیم می‌شود. نورد گرم یکی از فرآیندهای اساسی در تولید تیرآهن هاش است که باعث افزایش کیفیت و دقت در ساخت این تیرآهن‌ها می‌شود. یکی از دلایلی که قیمت تیرآهن هاش نسبت به انواع دیگر تیرآهن‌ها بالاتر است، به دلیل پیچیدگی و دقت بالای این فرآیند است.
توجه به کیفیت نورد در تولید تیرآهن‌های هاش، در پی کاهش احتمال نقص‌های ساختاری و ارتقای طول عمر تیرآهن‌ها مؤثر است.
اندازه تیرآهن هاش
در تولید تیرآهن هاش، استانداردهای مختلفی بر اساس کشورها و نیازهای مهندسی به کار می‌روند. در ایران نیز برای ساخت تیرآهن هاش، استانداردهای اروپایی به‌عنوان معتبرترین استانداردها استفاده می‌شود. معمولاً تیرآهن‌ها در سایزهای مختلف بین 6 تا 14 متر تولید می‌شوند و این سایزها بسته به نوع استفاده می‌تواند متغیر باشد.
تیرآهن هاش به طور معمول در سایزهای 100 تا 1000 میلی‌متر تولید می‌شود، هرچند که از اندازه 700 میلی‌متر به بالا، موارد استفاده خاص و محدود می‌شود. یکی از کارخانه‌های معروف تولید تیرآهن هاش در ایران، کارخانه ذوب آهن اصفهان است که تیرآهن هاش را در سه سایز 160، 180 و 200 میلی‌متر تولید می‌کند.
در انتخاب سایز تیرآهن هاش برای پروژه‌های ساختمانی، باید به میزان بار و فشار وارده به سازه توجه شود تا از انتخاب سایز مناسب اطمینان حاصل شود.
تفاوت تیرآهن هاش سبک و سنگین
مهم‌ترین تفاوت میان تیرآهن‌های هاش سبک و سنگین، ضخامت بال‌ها و مقاومت آن‌ها در برابر بار است . در مکان‌هایی که نیاز به تحمل بار زیاد و فشارهای سنگین وجود دارد، استفاده از تیرآهن‌های هاش سنگین گزینه بهتری است. تیرآهن هاش سنگین به دلیل مقاومت بالاتر در برابر بارهای زیاد، بیشتر در پروژه‌های سازه‌ای بزرگ و با کاربردهای خاص نظیر پل‌ها، سدها و اسکلت‌های فلزی استفاده می‌شود.
در پروژه‌هایی که نیاز به تحمل بارهای بیشتر و در نتیجه استحکام بالاتر است، تیرآهن هاش سنگین از نظر اقتصادی به صرفه‌تر است، چرا که هزینه‌های نگهداری و تعمیرات را در بلندمدت کاهش می‌دهد.
تیرآهن هاش سنگین معمولاً دارای بال‌ها و جان ضخیم‌تری است که باعث می‌شود مقاومت آن در برابر نیروهای خمشی و کششی بالاتر باشد. در عوض، تیرآهن هاش سبک به علت داشتن بال‌های پهن‌تر و ضخامت بیشتر، برای پروژه‌های سبک‌تر و کاربردهای معمولی مناسب‌تر است.
یکی از ویژگی‌های خاص تیرآهن هاش سنگین این است که می‌تواند تا طول 100 متر تولید شود، که این ویژگی در برخی از پروژه‌های خاص که به تیرآهن‌های بلند نیاز دارند، اهمیت ویژه‌ای دارد.
تیرآهن‌های هاش سنگین بیشتر برای پروژه‌های عمرانی بزرگ و ساخت سازه‌های پیچیده‌ای چون پل‌ها و سدها کاربرد دارند، در حالی که تیرآهن‌های هاش سبک برای ساختمان‌های تجاری و مسکونی با نیاز به باربری متوسط مناسب‌ترند.
کاربردهای تیرآهن هاش سبک و سنگین
تیرآهن هاش سنگین به دلیل استحکام بالاتر، در سازه‌های عظیم صنعتی و ساختمانی که نیاز به تحمل بارهای زیاد دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تیرآهن‌ها معمولاً در ساخت ستون‌ها، خرپاها و پل‌های بزرگ کاربرد دارند. همچنین، در سازه‌های مقاوم در برابر زلزله، تیرآهن هاش سنگین می‌تواند نقش حیاتی ایفا کند.
در مقابل، تیرآهن هاش سبک در ساختمان‌های معمولی و پروژه‌های سبک‌تر کاربرد دارد. این تیرآهن‌ها به دلیل قیمت مناسب‌تر و قابلیت انعطاف بیشتر در نصب، بیشتر در سازه‌های مسکونی و تجاری استفاده می‌شوند. به‌ویژه در پروژه‌هایی که نیازی به تحمل بارهای بسیار سنگین نیست، تیرآهن هاش سبک گزینه مناسب‌تری خواهد بود.
تیرآهن هاش سبک بیشتر در سقف‌های ساختمان‌های مسکونی، پل‌های کوچک و ساختارهای مهندسی با بار کم استفاده می‌شود.
مزایای تیرآهن هاش
- مقاومت بالا: تیرآهن هاش با توجه به طراحی خاص و ساختار H مانند آن، مقاومت بالایی در برابر نیروهای کششی، فشاری و خمشی دارد.
- انعطاف پذیری در طراحی: تیرآهن هاش می‌تواند در پروژه‌های مختلف با نیازهای متفاوت به‌کار رود و قابلیت استفاده در انواع ساختارهای ساختمانی را دارد.
- صرفه‌جویی در هزینه: با توجه به استحکام بالا، تیرآهن هاش نیاز به تیرآهن‌های اضافی را کاهش می‌دهد و این امر می‌تواند به کاهش هزینه‌های کلی ساخت‌وساز کمک کند.
معایب تیرآهن هاش
- هزینه تولید بالا: فرآیند تولید تیرآهن هاش نسبت به تیرآهن‌های معمولی پیچیده‌تر است که این امر منجر به افزایش قیمت آن می‌شود.
- محدودیت‌های استفاده در سازه‌های خاص: استفاده از تیرآهن هاش سنگین ممکن است در برخی سازه‌های کوچک مناسب نباشد و نیاز به طراحی دقیق‌تری داشته باشد.
سوالات متداول
1.تفاوت تیرآهن هاش سبک و سنگین چیست؟
- تیرآهن هاش سنگین ضخامت و مقاومت بالاتری دارد و برای پروژه‌های سنگین‌تر مناسب است، در حالی که تیرآهن هاش سبک برای سازه‌های با بار متوسط کاربرد دارد.
2. کجا از تیرآهن هاش سنگین استفاده می‌شود؟
- تیرآهن هاش سنگین در ساخت ستون‌ها، خرپاها و پل‌ها به‌ویژه در پروژه‌های عمرانی بزرگ و سازه‌های مقاوم در برابر زلزله کاربرد دارد.
3. آیا تیرآهن هاش برای همه نوع سازه مناسب است؟
- خیر، تیرآهن هاش بسته به نیاز سازه و میزان باری که باید تحمل کند انتخاب می‌شود.
4. تیرآهن هاش از چه موادی ساخته می‌شود؟
- تیرآهن هاش از شمش فولادی و از طریق فرآیند نورد گرم تولید می‌شود.
5. چگونه می‌توان تیرآهن هاش خریداری کرد؟
- برای خرید تیرآهن هاش می‌توان از طریق سایت‌ها و نمایندگی‌های معتبر مانند آرادآهن اقدام کرد
