امروزه در صنایع فولادی استفاده از مقاطعی که دارای دو ویژگی مقاومت و استحکام بالا و همچنین وزن کم باشنند، افزایش یافته است. یکی از پرکاربردترین مقاطع در صنعت، لوله مبلی است. این نوع لوله به دلیل استحکام بالا در بسیاری از بخش‌های صنعت مانند خودروسازی، صندلی و مبلمان، اگزوز، دوچرخه سواری، لوازم خانگی و کانکس مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مقاله از آراد آهن قصد داریم تا به مبحث لوله مبلی چیست و چه کاربردهایی دارد بیشتر بپردازیم.
لوله مبلی چیست ؟
لوله مبلی یا لوله سبک روغنی که در انگلیسی به Thin wall pipe معروف است، از نورد سرد ورق‌های روغنی ایجاد شده است. همین موضوع باعث شده تا علاوه بر استحکام، دارای وزن کمی نیز باشد. ورق‌هایی که در ساخت این نوع لوله استفاده می‌شود، روغنی بوده به همین دلیل به آنها لوله سبک روغنی نیز گفته می‌شود. روش ساخت لوله مبلی به این صورت است که ورق‌هایی نازک با ضخامت ۰.۴ میلی‌متر تا ۱.۵ میلی‌متر توسط جوش‌کاری مقاومت الکتریکی با فرکانس‌های بالا و یا نورد سرد تولید می‌شود. استانداردهای به کار رفته در تولید این نوع ورق شامل استانداردهای EN10219-2 و DIN2394 می‌باشد. این لوله دارای ویژگی‌های بسیاری می‌باشد که برخی از آنها عبارتنداز:
- میزان جوش پذیری مناسب
- میزان فرم پذیری مناسب در فرآیندهای مختلف از قبیل کشش و خم کاری
- دقت بالا در ابعادی چون ضخامت و قطر
- کیفیت سطحی خوب
- قابلیت آبکاری و همچنین تحمل کشش سرد
کاربردهای لوله مبلی
با پیشرفت صنعت، موارد استفاده از لوله‌هایی با ضخامت کم رو به افزایش است؛ به همین علت استفاده از لوله مبلی نیز امروزه در بسیاری از صنایع رایج شده است. دلیل پر کاربرد بودن این نوع لوله نیز ویژگی‌های خاص آن از قبیل توانایی در تحمل بار بسیار، مقاوم بودن آن و همچنین وزن کم این لوله است. این ویژگی‌ها سبب این شده است تا لوله مبلی در بسیاری از صنایع به کار رود. از صنایعی که از لوله سبک روغنی یا همان لوله مبلی در آنها استفاده می‌شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- لوازم خانگی
- اتومبیل
- مبلمان و صندلی
- صنایع هوایی
قیمت لوله مبلی
قیمت لوله مبلی در واحد وزن از لوله‌های سنگین ( لوله‌هایی با ضخامت بیشتر از ۲ با ورق سیاه) بیشتر است، اما در واحد طول به علت ضخامت و وزن کمتر دارای قیمت کم‌تری از سایر لوله‌ها است. قیمت این نوع لوله علاوه بر وابسته بودن به ویژگی‌های خاص آن به بسیاری از عوامل دیگر نظیر ورق نورد سرد، قیمت جهانی و ارز، تعرفه گمرک و هزینه‌های انرژی مصرفی در بخش‌های مختلف تولید آن نیز وابسته می‌باشد. بنابراین استفاده از لوله سبک روغنی یا لوله مبلی در صنایع که ضخامت کم احتیاج دارند بسیار به صرفه‌تر است.
نورد لوله چیست؟
نورد لوله روش ساخت لوله‌های بدون درز است که در این روش لوله از طریق طولی با فرآیند نورد ساخته می‌شود. در روش نورد لوله انواع مختلفی برای انجام آن وجود دارد که این روش‌ها عبارتند از: نورد پیلگر، نورد بر روی کلاهک، نورد پیوسته با مندرل، نورد بدون استفاده از مندرل . نورد فشاری. نورد فشاری برای کاهش ضخامت لوله استفاده می‌شود ،پرکاربردترین نوع نورد نیز نورد پیلگر است زیرا خصوصیات خاصی دارد که آن را تبدیل به نوردی با اهمیت کرده است.فرآیند نورد از لحاظ دمایی به دو بخش سرد و داغ تقسیم می‌شود.
نورد سرد و داغ
در نورد سرد با استفاده از سیستم خنک کاری دمای فرآیند در حال انجام پایین‌تر از دمای تبلور مجدد فلز باقی می‌ماند این روش برای بیشتر فلزات استفاده می‌شود. از فلزاتی که در نورد سرد مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌توان به انواع فولاد نرم، ضد زنگ، فریتی، کم آلیاژها و مس اشاره کرد. استحکام فلزات پس از این نوع نورد افزایش می‌یابد. به طور مثال استحکام مس بعد از نورد سرد از ۴۰۰ مگا پاسکال به ۱۵۰۰ مگا پاسکال برای آلیاژهای خاص افزایش می‌یابد. به علت اینکه در روش نورد سرد ماده استفاده شده هدر نمی‌رود، این روش مناسب‌ترین روش برای شکل‌دهی فلزات با ارزش و گران‌بها است. در حالت نورد داغ برعکس نورد سرد اتفاق می‌افتد یعنی دمای فرآیند در دمای بیشتر از تبلور مجدد فلز نگه داشته می‌شود.
هدف کلی از انجام نورد سرد به دوبخش تقسیم می‌شود. در بخش اول نورد سرد به بهبود ساختار ریز دانه‌های فلز کمک می‌کند و در بخش دوم سریع‌ترین روش برای کم کردن قطرهای داخلی و خارجی لوله می‌باشد.
