به طور کلی تیرآهن به مقطعی بلند گویند که دارای یک بدنه یا جان و دو بال است. این مقاطع کاربردهای بسیاری در ساختمان سازی برای برپا کردن اسکلت ساختمان دارد. در اصل تیرآهن از فلز آهن تشکیل شده که یکی از فلزات پرکاربرد در صنعت است. تیرآهن دارای انواع مختلفی است که یکی از پرکاربردترین آنها به تیرآهن H معروف است. این تیرآهن دارای تفاوتهایی با تیرآهن معمولی است. در ادامه این مقاله از آراد آهن به بررسی تفاوت تیرآهن هاش و معمولی خواهیم پرداخت.
تیرآهن
همه انواع تیرآهنها قطعاتی پرکاربرد در صنعت و ساخت و ساز هستند که دو نوع از این تیرآهن ها را در این مقاله مورد بررسی قرار خواهیم داد. تیرآهن IPE یا تیرآهن معمولی و تیرآهن IPB یا تیر آهن هاش دو تیرآهن مورد بررسی هستند. همه تیرآهنها فارغ از نوع و مدل دارای معایب و مزایای بسیاری هستند. از معایب کلی تیرآهن میتوان به وجود جوش نامناسب به دلیلی کمبود نیروی ماهر، فقدان وسایل جدید و عدم کنترل مهندسین ناظر، هزینههای بالای نگهداری فلز در برابر فرسایش و کم بودن مقاومت فولاد در دمای بالا اشاره کرد. مزایای تیرآهن اما بسیار بیشتر از معایب آن است و لیست زیر نمونهای از این مزایا است.
- سرعت بالا در نصب تیرآهن
- پرکردن فضای کمتری توسط تیرآهن نسبت به سایر قطعات
- استفاده راحت در ارتفاع زیاد
- امکان توسعه بعد از تمام شدن کار
- وجود قطعات پیشساخته و امکان استفاده از آنها مطابق با استانداردها
تفاوت تیرآهن H و تیرآهن معمولی
- تفاوت ظاهری
بارزترین و مهمترین تفاوت تیرآهن هاش و معمولی در شکل و ساختار آن است. تیرآهن هاش همانطور که از نام آن پیداست شبیه به H انگلیسی بوده و تیرآهن معمولی شبیه به حرف I است. هر دو نوع تیرآهن دارای قسمتهای بال و جان هستند، اما تفاوت آنها در نسبت اندازه این دو است. نسبت بال به جان تیرآهن معمولی نسبت به تیرآهن H کمتر است و در تیرآهن H این نسبت تقریبا ۱ میباشد. همچنین ارتفاع این دو تیرآهن نیز متفاوت است، تیرآهن I شکل دارای ارتفاعی مابین ۸۰ تا ۶۰۰ میلیمتر و تیرآهن هاش دارای ارتفاع ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ میلیمتر است.
- تفاوت کاربردی
کاربرد این تیرآهنها به علت تفاوت در شکل و ساختار آنها با همدیگر متفاوت بوده و هر کدام از آنها برای قسمتی از ساخت و ساز مناسب هستند. اولین تفاوت تیرآهن هاش و معمولی که در کاربرد آنها وجود دارد، به علت سطح مقطع این دو نوع تیر است. تیرآهن H در مکانهایی با طول ۱۰۰ متر استفاده میشود، در صورتی که این عدد برای تیرآهن معمولی ۳۰ متر است و همین موضوع سبب پرکاربردتر بودن تیرآهن H است. تیر آهن H توانایی کنترل تنشهای کمتری را نسبت به تیرآهن I شکل دارد و علت آن سطح مقطع بزرگتر این نوع تیرآهن است. با توجه به اینکه وظیفه ستون ها منتقل کردن تنشهای طبقات بالاتر به پایینتر است، بنابراین در این شرایط تیرآهن معمولی بسیار پرکاربردتر خواهد بود.
در صنعت نیز تیرآهن H پرکاربردتر است و تیرآهن I کمتر مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین تیرآهن IPB، در برابر نیروهای خمشی و برشی بسیار مقاوم تر است و همین موضوع سبب شده در مواردی که موضوع مقاومت در برابر چنین نیروهایی است از این نوع تیرآهن بیشتر استفاده شود.
- تفاوت در میزان بار
هندسه تیرآهن H به شکلی است که مقاومت آن را در برابر تحمل بار بسیار بالا میبرد. از دلایلی که سبب این افزایش مقاومت شده پهن بودن بال یا عمق زیاد آن است. یکی از نکاتی که قبلا نیز آن را ذکر کردیم، سطح مقطع بیشتر تیرآهن IPB است که سبب آن شده تا تحمل تنش کمتری نسبت به تیرآهن IPE داشته باشد.
- تفاوت در تولید
به علت حساسیت بالای ساختمان سازی هرچه کیفیت مصالح به کار رفته در آن بالاتر باشد، بهتر است و تیرآهن ها نیز از این قضیه مستثنی نیستند. یکی از راههای کنترل کیفیت تیرآهن یکسان بودن ضخامت طولی در تمامی بخشهای آن و همچنین تراز بودن بدنه تیرآهن است. در تولید تیرآهن H روش نورد گرم استفاده شده است؛ همین موضوع سبب شده تا زمان ساخت این تیرآهن بیشتر شود و همچنین پروسه ساخت دقیقتری نسبت به تیرآهن معمولی داشته باشد. از نکات حائز اهمیت تیرآهن هاش، کیفیت بالا و یکنواخت بودن در تمام مدت زمان استفاده از آن است که این کیفیت خوب باعث بیشتر بودن قیمت تیرآهن هاش میشود.